بازگشت
کنفرانس بن دو، اما و اگرهایی برای حضور طالبان
محمد اسحاق فیاض محمد اسحاق فیاض

حدود سه و نیم ماه به برگزاری کنفرانس بین المللی بن دوم باقی مانده است. اما طی هفته های اخیرموضوع این سمینار رسانه ای گردیده و نظرات و موضع گیری هایی متفاوتی در باره بن دوم ارایه گردیده است.

برای این که موضوع بحث روشن شود، باید بدانیم چه چیزی در کنفرانی بن 2 مطرح خواهد شد. البته موضوع این اجلاس نیز هنوز روشن نیست و نظرات و موضع گیری هایی متفاوتی ارایه گردیده، اما در مجموع می توان لیستی از موضوعاتی ارایه داد که ممکن است در این کنفرانس مهم و سرنوشت ساز مورد بحث قرار گیرد:

1- مشارکت گروه طالبان و حزب اسلامی در بن 2

2- بررسی دستآوردهای ده ساله دولت افغانستان.

3- تضمین گرفتن از کشورهای همسایه افغانستان برای صلح در کشور.

4- خروج نیروهای خارجی از افغانستان و تقویت نیروهای مسلح افغانستان.

5- بررسی پیمان و یا موافقتنامه استراتژیک میان افغانستان و امریکا برای ایجاد پایگاه دایمی در افغانستان.

6- ادامه کمک های جامعه جهانی به افغانستان.

هریک از این موضوعات بحث های زیادی را می طلبد  و همه طرف هایی که نقش اساسی در این کنفرانس دارند، براساس منافعی که دارند، سعی می کنند، تاکید روی موضوعاتی نمایند که بیشتر به مذاق شان سازگار است. به عنوان مثال یکی از موضوعاتی که باید مورد بررسی قرار عملکرد ده ساله دولت افغانستان و روند فساد موجود در این دولت است. دولت افغانستان سعی دارد، این موضوع به انتقادات تند از این دولت در این کنفرانس تبدیل نگردد و به همین دلیل سعی دارد، کنترول کنفرانس را در اختیار خود داشته باشد. زلمی رسول وزیرخارجه افغانستان می گوید :"دومین اجلاس بن از سوی افغانها رهبری خواهد شد و در این اجلاس در مورد تامین صلح، خروج نیروهای خارجی و کمک های طویل المدت جامعه جهانی به کشور بحث صورت می گیرد".

برخی از کارشناسان معتقدند که دولت افغانستان سعی دارد به این دلیل کنترول اجلاس بن 2 را در اختیار داشته باشد که از این دولت در مورد گسترش فساد و ناکامی های دولت داری انتقاد صورت نگیرد و نیز روند مذاکره و مشارکت طالبان و دیگر گروه های مسلح را در قدرت در اختیار خود داشته باشد و همین موضوع سبب تردید هایی برای گروههای افراطی مانند طالبان و حزب اسلامی گردیده است. زیرا  برخی از گروههای افراطی که برای اشتراک به این جلسه آمادگی نشان داده است خواسته های کاملا متفاوت با دولت افغانستان دارند.

براین اساس انچه فعلا نشست بن 2 را رسانه ای کرده است، مسئله حضور گروه طالبان به رهبری ملاعمر، گروه حقانی و حزب اسلامی حکمتیار است، ایا این گروهها در کنفرانس بن 2 شرکت خواهند کرد؟. ایا همه طرف های داخلی و بین المللی با حضور این گروهها موافقت خواهند کرد؟. ایا خواسته های این گروهها در این اجلاس برآورده خواهد شد؟. ایا تن دادن به خواسته های طالبان و دیگر جریانهای افراطی در واقع عقب گرد از دموکراسی برخواسته از بن اول نیست؟.

 واقعیت این است که هرقدر به زمان برگزاری بن 2 نزدیک می شویم  اجندای این کنفرانس دشوارتر و بغرنج تر می گردد. یکی از این موضوعات ابهام در حضور طالبان و دیگر گروههای افراطی در بن 2 است، این که خود طالبان و دیگر گروههای افراطی در این اجلاس شرکت می کنند یا نمی کنند، بحث دیگری است، اکنون روشن شده است که برخی از کشورهای خارجی و گروههایی که در دولت افغانستان حضور دارند نیز چندان راضی به حضور گروههای افراطی در کنفرانس بن 2 نیستند. در حالی بسیاری از کارشناسان هدف اساسی برگزاری بن 2 را مشارکت دادن طالبان در این اجلاس قلمداد می کنند، تا گروههای افراطی نیز در قدرت سهیم گردیده و خواسته های آنان نیز در نظر گرفته شود. اما اکنون رایان کراکر، سفیر امریکا در افغانستان، می گوید:" در کنفرانس "بن دوم" که قرار است در ماه دسمبر در آلمان تشکیل شود، طالبان اشتراک نخواهند داشت. دراین کنفرانس جامعهء جهانی حمایت خود را از پروسهء صلح افغانستان اعلام خواهد کرد و به طالبان پیام خواهند داد که به جز مصالحه و برگشت به زندگی عادی گزینهء دیگری ندارند". این که چرا طالبان در این اجلاس حضور نخواهد داشت او دلیلش را این گونه بیان می کند:" دولت‌های امریکا، افغانستان و پاکستان هیچ یک نمی‌خواهند که طالبان دوباره قدرت را در افغانستان بدست گیرند".

اکنون این موضوع تردیدهای زیادی را در برنامه های اجلاس بن 2 به وجود آورده است، زیرا تا پیش از این حتی گفته می شد که نمایندگانی از سوی گروههای افراطی برای شرکت در اجلاس بن 2 نیز تعیین گردیده است. تا پیش از این در رسانه ها آمده بود که دست اندرکاران برگزاری اجلاس بن 2 در تلاشند تا حاجى ابراهيم، برادر جـلال الدين حقانى را به نمايند گى از گروه حقانى، گلبدين حکمتيار و يا افراد مورد وى را به نمايند گى از حزب اسلامى و سيد طيب آغا، ملا برادر و مولوى کبير را به نمايندگى از گروه طالبان در کنفرانس بن 2 دعوت نمايند. اما اکنون روشن نیست که چرا دولت افغانستان در مورد حضور و یا عدم حضور گروههای مخالف خود سکوت اختیار کرده و سفیر امریکا در افغانستان رسما عدم حضور این گروهها را در این اجلاس اعلام کرده است.

اکنون بسیاری از کار شناسان این سئوال را مطرح می کند که اگر گروههای افراطی در این اجلاس شرکت نکنند، این اجلاس چه دستآورد مثبتی برای افغانستان خواهد داشت؟ در حالی بن 2 سعی دار نواقص بن اول را برطرف نمایند که در آن گروهای طالبان حضور نداشت و هدف اساسی بن 2 هم برطرف کردن این نقصان است که برای اولین بار لخضر ابراهیمی نماینده وقت سازمان ملل در افغانستان آن را بیان کرده بود. به همین دلیل علی رغم مخالفت هایی که برای حضور طالبان و دیگر گروههای افراطی در اجلاس بن 2 شده است، کشور آلمان تلاش دارد تا زمینه حضور گروههای افراطی در بن 2 فراهم سازد. "میشل شتاینر"، نمایندۀ خاص دولت آلمان برای افغانستان و پاکستان که یک دیپلمات کهنه کار است در سفر به افغانستان در تلاش است تا زمینه حضور این گروهها را در این اجلاس آماده کند.

تا پیش از اعلام موضع سفیر امریکا تلاش مذاکرات مخفی میان طالبان و امریکا جریان داشت. براساس گزارش روزنامه اشپیگل ملا طیب آغا نمایند طالبان با امریکایی ها و آلمانی نشست هایی داشته است و یکی از نکات قابل توجه درمذاکرات تازه میان امریکا و طالبان این بود که طرف مذاکره کننده با امریکا واقعاً نمایندۀ رهبری شورای کویته طالبان است و مانند گذشته کسی به دورغ خود را نمایند طالبان جانزده است. گفته مي شود که طیب آغا "رازداربسیار نزدیک" ملاعمراست. او در زمان حاکمیت رژیم طالبان رئیس دفتر ملاعمر بود که اکنون نیز این وظیفه را به عهده دارد.

اما این که چرا به یکباره تمامی این رشته ها پنبه گردیده و حضور طالبان را در اجلاس بن2 به تردید مواجه کرده است، بسیاری از کارشناسان به این باورند که خواسته های افراط گرایانه و افزون طالبانه گروه طالبان زمینه توافق در اجلاس بن 2 را کمرنگ ساخته است و اکنون اگر طالبان براین خواسته ها اصرار نمایند، حضور آنان در این اجلاس بی فایده است، زیرا گفته می شود که طالبان در کنار اجرای شریعت در افغانستان و تغییر قانون اساسی، حاکمیت جنوب را نیز می خواهد و این خواسته ها عملا کشور را به سوی استبداد طالبانی و نیز تجزیه کشور به پیش خواهد برد، زیرا با اداره جنوب توسط طالبان، کشور عملا به دو اداره شمال و جنوب تقسیم می گردد و شهر کابل به صورت مشترک به عنوان مرکز اداره خواهد شد و طبیعی است که چنین وضعیتی جز این که هرج و مرج را به دنبال داشته باشد و ارزش های دموکراسی را که برخواسته از اجلاس بن اول در سال 2001 بود، زیر سئوال ببرد و بر قدرت طالبان بیافزاید دستآورد دیگری ندارد.

آنهایی که طرف دارد تجزیه و نظام فدرالی در افغانستان اند، این حرکت را اغازی برای بحران دیگر می دانند و جامعه جهانی نیز از این موضوع هراس دارند که در صورت واگذاری جنوب به طالبان ممکن است این مناطق باردیگر به مرکز فعالیت های تروریستی بین المللی تبدیل گردد، طوری که یک باردیگر ضرورت حمله مجدد به افغانستان را فراهم نماید.

براین اساس خواست ههای طالبان مانع اصلی حضور این گروه و دیگر گروههای افراطی در اجلاس بن 2 گردیده است و اگر گروههای افراطی در این اجلاس حضور نداشته باشند، براساس نظر بسیاری از کار شناسان، بن 2 دستآوردی برای صلح نخواهد داشت.


August 8th, 2011


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
گزیده مقالات